Negeren is een kunst. En ja, sommige mensen wil je uit alle macht kunnen negeren en wanneer dat niet lukt lijkt het inderdaad een kunst. Maar dát is niet het type negeren wat ik bedoel.
Ik bedoel het bewust en doelgericht negeren van alle prikkels die op je af komen. Want boy, wat worden we overladen met een hoeveelheid beelden en geluiden. Zoveel dat we het niet eens meer doorhebben. En wie dat wel door heeft is gelijk ‘prikkelgevoelig’.
Maar wist je dat we in onze huidige samenleving naar schatting evenveel beelden per dag te verwerken krijgen als iemand twee eeuwen geleden in zijn hele leven? Ga eens middenin een winkelstraat staan en kijk een 2 minuten bewust om je heen. Wedden dat er ineens dingen opvallen die je niet eens zag? Maar je brein kreeg het wel te verwerken. Dito voor het eindeloos scrollen op sociale media. We denken ontspannen en onderuitgezakt te zitten, maar eigenlijk zijn we bezig ons brein te overvoeren.
En weet je wat ons brein dan doet? Het gaat elementen uitschakelen. Zaken negeren. Het maakt dat we veel niet meer écht zien. We worden een soort van ziende blind.
Vroegah, in het jaar stilletjes … kon een schilder maanden over 1 kunstwerk doen, wat zeg ik, soms zelfs jaren. En wanneer zijn schilderij dan eindelijk af was, werd het ergens met veel alure opgehangen. En de mensen keken. Ze keken er echt naar. Niet even zoals wij in een museum, maar herhaaldelijk, met aandacht. Nouja meestal dan. Want Francesco Del Giocondo vroeg ergens aan het begin van de 16de eeuw aan Leonardo da Vinci om zijn vrouw te portretteren. Zijn derde vrouw, maar dat is detail. Maar Del Frans heeft het schilderij nooit ontvangen. Leo begon er met veel bravoure aan, werkte er maar liefst 3 jaar intensief aan. Maar vond het nooit goed genoeg. Nooit af.
En nu hangt het schilderij in het Louvre. Tenminste, men vermoed dat de Mona Lisa het schilderij is waar het in diverse schrijfsels van Frans en Leo over gaat. . Het hangt nu tussen maar liefst 35000 ander objecten. En wanneer je het wil bekijken sta je hutje mutje op elkaar en krijg je geen 5 minuten om er met volle aandacht naar te kijken. De overdaad maakt dat je niet echt meer ziet wat er hangt. De symboliek en details waardoor het zo een mysterieus schilderij is, gaan zo al snel aan je voorbij.
Voor mensen die snel overprikkeld raken is zo een museum vaak overweldigend. Voor kinderen helemaal. Sowieso zijn veel kinderen een ‘schilderijen’museum vrij snel zat. Voor wie denkt dat het komt omdat de schilderijen ouderwets zijn of dat het niet bij hun belevingswereld aansluit, die heeft het mis. Want of het bij hun belevingswereld aansluit, hangt af van hoe wij het brengen. We moeten kinderen daarnaast ook leren te negeren. En stiekem hebben we daar zelf ook baat bij.
Wanneer ik vroeger mijn kleine draakjes meenam naar één of ander museum, dan gaf ik ze in elke zaal een opdracht. “Kijk even snel naar alles wat hier hangt, en vertel me dan wat het lelijkst is.” Of “Welk schilderij heeft de mooiste dieren?” Of “Welk schilderij is het spannendst?” En wanneer ze me dan elk hun keuze kwamen vertellen dan bekeken we samen die twee schilderijen. En ik vroeg ze naar het waarom. En zo stonden we soms minutenlang over een schilderij te kletsen. Leren kijken.
Die simpele gekke opdracht maakte dat ze heel veel aspecten in schilderijen leerden negeren. Ze leerden onbewust hoe ze de omgeving konden buiten sluiten. Ze leerden echt kijken. En waar we in het begin twee of hooguit drie zalen konden doorlopen zonder een luidruchtig ‘Ik verveeeeel me’, eindigden we zo een keer in het Museon waar ik het eerder zat was dan zij. Lang leve de cafetaria.
Negeren in de kunst is een kunst. Het leert je zien wat je anders niet zag.
Wat is jouw ultieme tip om de overdaad aan prikkels aan te kunnen?
En we zijn alweer aanbeland bij de tweede maand met het tweede kernwoord uit het Sjema. Deze maand is het kernwoord HEER, waarom vinden we deze benaming voor God in onze bijbel terwijl er in de grondtekst JHWH staat? En wat betekent dit? En waarom staat Heer de ene keer met en de andere keer zonder hoofdletters?
Onze eeuwige God schiep de wereld, en ons, met de bedoeling dat we zouden leven in harmonie en verbondenheid met Hem. God wou dat we veelvuldig konden profiteren van Zijn liefde en van een leven vol blijdschap en schoonheid. Om dit te bewerkstelligen bedacht hij een aantal leefregels. Maar die regels werden al snel gebroken toen Adam en Eva God in twijfel trokken en bijgevolg de verboden vrucht aten. En met deze daad van twijfel stond de poort open voor schuld, pijn en dood. De verbondenheid met God was ernstig aangetast en een verkeerd Godsbeeld kwam de wereld in doordat de mens doorging met het breken van de regels.
Door de eeuwen heen bleef God zijn volk in herinnering brengen dat de oplossing, de messias, zou komen. Profeten spraken keer op keer weer over de gezalfde en hoe Hij de prijs voor verlossing zou betalen. En met elke profetie werd er weer een tipje van de sluier gelicht over wie, hoe en wat die Messias zou zijn, wat Hij zou doen, hoe ze Hem zouden herkennen. En dus wachtten het volk, verwachtte het volk, keken ze uit naar die dag…
